มาค่ะทุกคน วันนี้มาคุยกันเรื่องที่ดูเหมือนไกลตัว แต่จริงๆ แล้ววนเวียนอยู่ในโลกการลงทุนรอบๆ ตัวเรานี่แหละค่ะ โดยเฉพาะคนที่ลงทุนในหุ้นไทย อาจจะเคยได้ยินคำว่า “หุ้นตัวนี้เข้า/ออกดัชนี MSCI” แล้วหุ้นราคาพุ่งปรี๊ด หรือร่วงกราว มันคืออะไรกันแน่? แล้วไอ้เจ้า msci คืออะไร เนี่ย สำคัญกับพอร์ตเรายังไง?
ลองนึกภาพว่าเรากำลังจะไปซื้อของในซูเปอร์มาร์เก็ตใหญ่ๆ ที่มีของเป็นแสนๆ ชนิด ถ้าเราไม่รู้ว่าจะซื้ออะไรเลย คงจะเดินหลงอยู่ในนั้นไปทั้งวัน ดัชนีต่างๆ ในโลกการลงทุนก็เหมือนกับ “รายการซื้อของแนะนำ” หรือ “แผนที่ร้าน” ที่ช่วยให้นักลงทุน โดยเฉพาะนักลงทุนรายใหญ่ๆ ระดับโลก หรือกองทุนต่างๆ เขาใช้เป็นเครื่องมือในการตัดสินใจค่ะ
แล้ว msci คืออะไร? ชื่อเต็มๆ คือ Morgan Stanley Capital International (MSCI) ค่ะ เป็นชื่อบริษัทระดับโลกที่เขามีความเชี่ยวชาญในการสร้างดัชนีราคาหลักทรัพย์ต่างๆ ทั่วโลกเลย พูดง่ายๆ คือเขาทำหน้าที่เหมือนเป็นคนจัด “ตะกร้าหุ้น” หรือ “กลุ่มสินทรัพย์” ต่างๆ ขึ้นมาตามเกณฑ์ที่เขากำหนด เพื่อให้นักลงทุนใช้เป็นตัวอ้างอิง เป็น Benchmark (เกณฑ์เทียบเคียง) ในการดูผลการดำเนินงานของพอร์ตตัวเอง หรือใช้เป็นไอเดียในการลงทุนค่ะ
ทีนี้ ทำไม MSCI ถึงมีอิทธิพลต่อตลาดหุ้นมากๆ โดยเฉพาะตลาดหุ้นไทย? ก็เพราะว่านักลงทุนสถาบันขนาดใหญ่ทั่วโลก ไม่ว่าจะเป็นกองทุนบำเหน็จบำนาญ กองทุนรวมขนาดใหญ่ หรือบริษัทประกันภัย เขาใช้ดัชนี MSCI นี่แหละเป็นหนึ่งในเครื่องมือหลักในการตัดสินใจว่าจะเอาเงินไปลงทุนที่ไหนบ้างในโลกนี้ค่ะ
ลองนึกภาพกองทุนใหญ่ๆ ที่ดูแลเงินเป็นแสนล้าน แสนล้านดอลลาร์ เขาไม่สามารถมานั่งวิเคราะห์หุ้นเป็นหมื่นๆ ตัวในทุกประเทศได้หมดหรอกค่ะ การมีดัชนี MSCI เป็นเหมือนตัวกรองชั้นแรก ช่วยให้เขารู้ว่า “โอเค ตลาดหุ้นไทยน่าสนใจนะ” (ถ้าไทยอยู่ในกลุ่มดัชนีตลาดเกิดใหม่ หรือ Emerging Markets ที่เขาสนใจ) แล้วพอเจาะมาที่ไทย เขาก็จะดูต่อว่า “หุ้นตัวไหนบ้างที่ MSCI เลือกไว้ในตะกร้า?” เพราะหุ้นที่ MSCI เลือก มักจะผ่านเกณฑ์มาตรฐานสากลในระดับหนึ่ง ทั้งเรื่องขนาด สภาพคล่อง และการเข้าถึงของนักลงทุนต่างชาติ
**MSCI มีดัชนีอะไรบ้าง?**
ดัชนี MSCI มีหลายประเภทมากๆ ค่ะ จัดกลุ่มได้หลากหลายตามความต้องการลงทุน:
* **ตามประเทศ/ภูมิภาค:** เช่น MSCI Thailand Index (สำหรับหุ้นไทยล้วนๆ), MSCI Europe Index, MSCI Asia ex Japan Index (หุ้นเอเชียยกเว้นญี่ปุ่น)
* **ตามกลุ่มประเทศ:** อันนี้สำคัญมากค่ะ เช่น MSCI World Index (ส่วนใหญ่เป็นหุ้นจากประเทศพัฒนาแล้ว หรือ Developed Markets), MSCI Emerging Markets Index (หุ้นจากตลาดเกิดใหม่ ซึ่งไทยก็อยู่ในกลุ่มนี้), MSCI Frontier Markets Index (ตลาดชายขอบ หรือตลาดที่ยังเล็กมากๆ)
* **ตามขนาดหุ้น:** เช่น MSCI Global Standard Index (ส่วนใหญ่เป็นหุ้นขนาดใหญ่), MSCI Global Small Cap Index (หุ้นขนาดกลางถึงเล็ก)
นอกจากนี้ยังมีดัชนีที่ครอบคลุมสินทรัพย์อื่นๆ อย่างตราสารหนี้ อสังหาริมทรัพย์ หรือแบ่งตามกลุ่มอุตสาหกรรม (Sector) ด้วยนะคะ คือเขาจัดทำไว้หลากหลายมากๆ เพื่อตอบโจทย์นักลงทุนทุกสไตล์
**แล้วหุ้นไทยตัวไหนถึงจะเข้าตา MSCI ล่ะ? เกณฑ์เขาดูอะไรบ้าง?**
ตรงนี้แหละที่น่าสนใจ! การคัดเลือกหุ้นเข้าดัชนี MSCI ไม่ใช่เรื่องง่ายๆ ค่ะ มีกระบวนการและเกณฑ์ที่ค่อนข้างชัดเจน หลักๆ ที่เขาดูคือ:
1. **ขนาดและสภาพคล่องของหุ้น:** หุ้นตัวนั้นต้องมีขนาดใหญ่พอสมควร (วัดจากมูลค่าตลาด หรือ Market Capitalization) และที่สำคัญคือต้องมีสภาพคล่องในการซื้อขายสูง พูดง่ายๆ คือต้องซื้อง่ายขายคล่อง นักลงทุนรายใหญ่จะซื้อขายในปริมาณมากๆ ได้สะดวก
2. **Free Float (ฟรีโฟลต):** อันนี้เป็นศัพท์เฉพาะที่สำคัญมากๆ ค่ะ ฟรีโฟลตคือ สัดส่วนหุ้นของบริษัทที่นักลงทุนทั่วไปสามารถซื้อขายได้จริงๆ ไม่นับรวมหุ้นที่ผู้ถือหุ้นรายใหญ่มากๆ ถือไว้ หรือผู้บริหารถือไว้เพื่อควบคุมบริษัท MSCI จะให้ความสำคัญกับฟรีโฟลตสูง เพราะมันสะท้อนถึงหุ้นที่มีการหมุนเวียนซื้อขายในตลาดจริง สำหรับหุ้นไทยที่จะเข้าดัชนี MSCI Global Standard (หุ้นขนาดใหญ่) หรือ Global Small Cap (หุ้นขนาดกลาง-เล็ก) ต้องมีฟรีโฟลตอย่างน้อย 15% และมูลค่าตลาด (Market Cap.) ที่คิดเฉพาะส่วนของฟรีโฟลตแล้ว ต้องสูงกว่าเกณฑ์ขั้นต่ำที่กำหนด ซึ่งสำหรับไทยอยู่ที่ประมาณ 250 ล้านเหรียญสหรัฐฯ ค่ะ ถ้าหุ้นตัวไหนฟรีโฟลตน้อยมากๆ แม้บริษัทจะใหญ่แค่ไหน ก็อาจไม่เข้าเกณฑ์ของ MSCI ได้
3. **การเข้าถึงตลาดของนักลงทุนสถาบัน:** MSCI ยังดูเรื่องสภาพแวดล้อมการลงทุนในประเทศนั้นๆ ด้วย ว่าเปิดกว้างต่อนักลงทุนต่างชาติแค่ไหน กฎเกณฑ์ต่างๆ ยืดหยุ่นพอไหม มีเครื่องมือการลงทุนหลากหลายให้ใช้ไหม สภาพแวดล้อมโดยรวมเอื้อต่อการลงทุนของนักลงทุนสถาบันระดับโลกหรือไม่
ดังนั้น การที่หุ้นไทยตัวไหนถูกเลือกให้เข้าไปอยู่ในดัชนี MSCI Thailand Index หรือ MSCI Global Standard / Small Cap Index ถือเป็นเหมือนการติดป้ายรับรองมาตรฐานสากลในระดับหนึ่งเลยค่ะ บอกให้นักลงทุนต่างชาติรู้ว่า “หุ้นตัวนี้โอเคนะ ผ่านการคัดกรองเบื้องต้นแล้ว”
**ผลกระทบต่อราคาหุ้น เวลาหุ้นเข้า-ออกดัชนี MSCI**
นี่คือจุดที่ทำให้ MSCI กลายเป็นประเด็นที่นักลงทุนให้ความสนใจและมีการเก็งกำไรกันอย่างคึกคักค่ะ
เมื่อ MSCI ประกาศรายชื่อหุ้นที่จะมีการปรับเข้า-ออกดัชนี มักจะเกิดปรากฏการณ์ที่น่าจับตา:
* **หุ้นที่จะถูกคัดเลือกเข้าดัชนี:** ส่วนใหญ่มักจะ **ปรับตัวขึ้น** ค่ะ ปัจจัยแรกคือการเก็งกำไรจากนักลงทุนที่คาดว่าหุ้นตัวนี้จะเข้า ก่อนการประกาศอย่างเป็นทางการ พอประกาศแล้ว นักลงทุนสถาบันหรือกองทุนที่ใช้ดัชนี MSCI เป็น Benchmark ก็จะต้องทำการซื้อหุ้นตัวนี้เข้าไปในพอร์ตตามสัดส่วน ทำให้มีแรงซื้อเข้ามาดันราคา แต่ก็ต้องระวังปรากฏการณ์ “Sell on Fact” ด้วยนะคะ คือพอประกาศออกมาแล้ว ราคาอาจจะค่อยๆ ลดลง เพราะแรงเก็งกำไรที่เข้ามาล่วงหน้าได้ขายทำกำไรไปแล้ว
* **หุ้นที่จะถูกถอดออกจากดัชนี:** มักจะ **ปรับตัวลดลง** ค่ะ เพราะนักลงทุนสถาบันที่ถือหุ้นตัวนี้โดยอ้างอิงดัชนี MSCI ก็จะทำการขายหุ้นตัวนี้ออกไป ทำให้มีแรงขายออกมาในตลาด
จากข้อมูลสถิติในอดีต (เช่น ผลวิจัยจากฝ่ายวิจัยเอเชียพลัส) เคยพบว่า หุ้นที่ถูกคัดเข้า MSCI Global Standard มักให้ผลตอบแทนเฉลี่ยเป็นบวกในช่วงก่อนหน้าและหลังประกาศ (แม้จะมีความผันผวน) รวมถึงหุ้นที่เข้า MSCI Global Small Cap ด้วย แต่ตัวเลขเหล่านี้เป็นเพียงสถิติในอดีต ไม่ได้การันตีผลตอบแทนในอนาคตนะคะ และอย่างที่บอก การเก็งกำไรมีส่วนสำคัญมากๆ บางครั้งราคาอาจจะขึ้นไปสูงมากแล้วก่อนประกาศจริง พอประกาศแล้วกลับตกลงมาก็ได้
ยกตัวอย่างเมื่อต้นปี 2566 เคยมีการประกาศปรับดัชนี MSCI ซึ่งตอนนั้นมีข่าวว่าหุ้นบางตัวอย่าง Banpu ได้ถูกคัดเข้า MSCI Global Standard ขณะที่หุ้นบางตัวอย่าง COM7, TIDLOR ถูกย้ายไปอยู่ในกลุ่ม Global Small Cap หรือถูกถอดออกไปเลย การประกาศแบบนี้สร้างความเคลื่อนไหวให้กับราคาหุ้นที่เกี่ยวข้องในระยะสั้นๆ ได้เสมอค่ะ
**MSCI Thailand Index กับ SET Index ต่างกันยังไง?**
บางคนอาจจะงงว่าแล้ว MSCI Thailand Index กับ SET Index (ดัชนีตลาดหลักทรัพย์แห่งประเทศไทย) เหมือนกันไหม? คำตอบคือ “ไม่เหมือนซะทีเดียว” ค่ะ
* **SET Index:** คำนวณจากหุ้น “ทั้งหมด” ที่จดทะเบียนและเข้าเงื่อนไขการคำนวณในตลาดหลักทรัพย์แห่งประเทศไทย โดยให้น้ำหนักตามมูลค่าตลาด (Market Cap.) สะท้อนภาพรวมของตลาดหุ้นไทยโดยรวม
* **MSCI Thailand Index:** มีกฎเกณฑ์การคัดเลือกที่ **เฉพาะเจาะจงกว่า** มาก ทั้งเรื่องสภาพคล่อง ฟรีโฟลต และมูลค่าตลาดเฉพาะส่วนฟรีโฟลต ทำให้จำนวนหุ้นที่อยู่ในดัชนี MSCI Thailand น้อยกว่าหุ้นทั้งหมดใน SET Index
ดังนั้น ดัชนีทั้งสองตัวมีวัตถุประสงค์และการใช้งานที่แตกต่างกันค่ะ SET Index ใช้ดูภาพรวมตลาด ขณะที่ MSCI Thailand Index เป็นดัชนีเฉพาะกลุ่มหุ้นที่เข้าเกณฑ์มาตรฐานสากลของ MSCI ซึ่งนักลงทุนสถาบันต่างชาติใช้เป็นหลักในการพิจารณาลงทุนในหุ้นไทย
**สรุปและข้อคิดสำหรับนักลงทุนรายย่อย**
เจ้า msci คืออะไร ก็คือ ดัชนีที่สร้างโดยบริษัท Morgan Stanley Capital International เป็นเครื่องมือสำคัญที่นักลงทุนสถาบันและกองทุนทั่วโลกใช้เป็น Benchmark และใช้ในการคัดกรองหุ้น โดยมีเกณฑ์คัดเลือกที่เข้มงวด ทั้งเรื่องขนาด สภาพคล่อง ฟรีโฟลต และการเข้าถึงตลาด
การที่หุ้นตัวไหนเข้าหรือออกดัชนี MSCI สามารถสร้างความผันผวนให้กับราคาหุ้นได้ในระยะสั้นๆ จากทั้งแรงเก็งกำไรและแรงซื้อขายจริงจากนักลงทุนสถาบัน
สำหรับนักลงทุนรายย่อยอย่างเราๆ ท่านๆ ควรทำความเข้าใจเรื่อง MSCI ไว้ค่ะ เพื่อให้รู้ว่าทำไมหุ้นบางตัวถึงมีข่าวคึกคักเป็นพิเศษในช่วงที่มีการประกาศรายชื่อ แต่ **ไม่ควรใช้ข่าวการเข้า-ออกดัชนี MSCI เป็นเหตุผลเดียวในการตัดสินใจซื้อขายหุ้นเด็ดขาด**
เพราะอะไรน่ะเหรอคะ?
1. **มันคือเหตุการณ์ระยะสั้น:** ผลกระทบจาก MSCI มักจะเกิดขึ้นในช่วงก่อนและหลังประกาศไม่นานค่ะ พื้นฐานของบริษัทในระยะยาวต่างหากที่เป็นตัวกำหนดทิศทางราคาที่แท้จริง
2. **มีการเก็งกำไรสูง:** ราคาอาจถูกดันขึ้นไปสูงมากแล้วก่อนที่เราจะรู้ข่าว หรือราคาอาจจะร่วงลงแรงๆ หลังประกาศเพราะ Sell on Fact
3. **คุณอาจไม่ใช่กองทุนใหญ่:** กองทุนใหญ่ที่ต้องซื้อหุ้นตามดัชนี เขามีกลยุทธ์และเงินทุนมหาศาล เราในฐานะนักลงทุนรายย่อยอาจไม่มีความสามารถในการเข้าซื้อขายในปริมาณและจังหวะเดียวกันกับเขาได้
**⚠️ คำแนะนำ:** ใช้ข่าว MSCI เป็นหนึ่งในข้อมูลประกอบการพิจารณาได้ค่ะ ใช้ดูว่าหุ้นตัวไหนที่นักลงทุนสถาบันต่างชาติให้ความสนใจเป็นพิเศษ แต่สิ่งสำคัญที่สุดคือการศึกษาปัจจัยพื้นฐานของบริษัทนั้นๆ อย่างรอบคอบเสมอ ดูผลประกอบการ แนวโน้มธุรกิจ สุขภาพทางการเงิน และประเมินมูลค่าที่เหมาะสมด้วยตัวเองก่อนตัดสินใจลงทุนทุกครั้งนะคะ อย่าเพิ่งกระโดดเข้าใส่เพราะเห็นข่าว “เข้า MSCI” เพียงอย่างเดียวเด็ดขาดค่ะ
หวังว่าบทความนี้จะช่วยไขข้อข้องใจเกี่ยวกับ msci คืออะไร และทำความเข้าใจบทบาทของมันในโลกการลงทุนหุ้นไทยให้ง่ายขึ้นนะคะ ขอให้ทุกคนลงทุนอย่างมีสติและรอบคอบค่ะ!
